Realizacja programu edukacyjnego “Dlaczego warto czytać”

Książki są traktowane jako przyjemność, nawet luksus, na który część z nas uważa, że nie może sobie pozwolić. Ale czytanie to nie tylko rozrywka, lecz także szereg innych korzyści. Czasami wystarczy kilka minut dziennie, by w ciągu roku przeczytać wiele wartościowych książek. Wystarczy 6 minut czytania, żeby zredukować uczucie stresu aż o 60%!

Wskazują na to liczne badania i sondaże. Poznanie powodów dla których warto czytać może rozwiać wątpliwości, że czytanie to strata czasu. Przeprowadzony program dla klas pierwszych i ich rodziców miał za zadanie uświadomić wartości czytania, i nie tylko.

W programie wzięło udział 174 uczniów 7 klas pierwszych oraz 109 rodziców z 9 klas. Uczestnicy zapoznali się z wynikami badań nad czytelnictwem (m.in. z akcji Cała polska czyta dzieciom) oraz przekonali się podczas zajęć o zaletach płynących z czytania. 

Z sondażu, jakie tytuły podobają się młodzieży, zostały im w pamięci, najpopularniejszy okazał się „Mały książę”, następnie „Antygona” i „50 twarzy Greya”, pojawiały się tytuły współczesnej literatury, bestsellerów młodzieżowych, czy światowej klasyki z każdego gatunku literackiego. Można zauważyć, że nastolatkowie mają bardzo różnorodne zainteresowania, ale ich rozwijanie wypada dużo słabiej na etapie szkoły średniej i w klasach branżowej szkoły pierwszego stopnia (o połowę mniej osób się wypowiedziało). Poruszając się wśród tytułów, które uczniowie podawali, jako interesujące, przypominałam o korzyściach wynikających z kontaktu z biblioteką szkolną, najbliższym miejscu, w którym mogą po nie sięgnąć.

 

W programie wzięło udział 174 uczniów 7 klas pierwszych (1 tct – 24, 1 trm – 24, 1 tgb – 27, 1 pe – 29, 1 psp – 26, 1 bw2 – 22, 1 bw1 – 22), 5 klas technikum i 2 klasy branżowej szkoły 1 stopnia. Zajęcia przeprowadziłam zgodnie z poniższym scenariuszem.

SCENARIUSZ:

TEMAT: Warto – nie warto czytać

CZAS trwania zajęć: 45 min.

CELE:

Cel główny: Przekonanie uczniów o celowości czytania.

Cele szczegółowe: 

zapoznanie się z punktami dlaczego warto czytać wg analizy akcji Cała Polska czyta dzieciom

przypomnienie danych z badań nad czytelnictwem w Polsce i na świecie

przytoczenie właściwych warunków podczas czytania

uświadomienie skuteczności oddziaływania czytania na życie własne i innych

METODY nauczania: 

pokazowa, ankieta, analiza punktów ankiety, mini sondaż, analiza sondażu

ŚRODKI dydaktyczne: 

kartki papieru zatytułowane „Warto czytać, bo” „Nie warto czytać, bo”, czysta kartka, plansza „Codzienne czytanie z dzieckiem”, koperta, ulotki „Dlaczego warto czytać książki”

PRZEBIEG lekcji:

Co to jest czytanie? (która analiza procesu) Czy wszyscy czytają? Co czytamy na ulicy, w Internecie, w komórce? Czy w Polsce / na świecie są ludzie, którzy nie potrafią czytać lub w ogóle nie czytają i dlaczego? 

Prośba o zastanowienie się, czy jest książka, która została im w pamięci na dłużej, zrobiła na nich wrażenie, spodobała się. Przeprowadzenie anonimowego sondażu, jaka książka została nam w pamięci. Osoba biorąca udział wpisuje tytuł na czystej kartce, odrywa zapisaną część i wkłada do koperty. 

Uczniowie oglądają plakat „Codzienne czytanie z dzieckiem” – graficzne zebranie w krótkich punktach wyników badań prowadzonych podczas akcji Cała Polska czyta dzieciom. Upewnienie się, że wszystkie punkty są zrozumiałe. Przypomnienie o badaniach wśród studentów (wpływ czytania na znajomość ortografii).

Każdy uczeń krótko (w punkcie) podaje powód dla którego czyta, lub nie czyta (kartki zatytułowane „Warto czytać, bo” „Nie warto czytać, bo”). Jeśli punkt się już tam znalazł, należy go jeszcze raz ująć.

Analiza sondażu, jaka książka została nam w pamięci, wymienienie tytułów wskazanych przez uczniów i wskazanie tytułów, które podobają się ich rówieśnikom. (Wskazanie tytułów, które są dostępne w naszej bibliotece)

Analiza ankiety „Warto czytać, bo”, „Nie warto czytać, bo” w kontekście klasy. Omówienie punktów. Przytoczenie bhp właściwego czytania, pracy oka dla zmniejszenia napięcia mięśniowego. Wyciągnięcie wniosków dotyczących klasy i spojrzenia na czytanie.

Rozdanie ulotek „Dlaczego warto czytać książki” – 10 punktów odnoszących się do ludzi dorosłych

Z przeprowadzonych zajęć wyciągnęłam wnioski.

Po pierwsze jakie tytuły podobają się młodzieży rozpoczynającej naukę na etapie szkoły średniej i zasadniczej.

 

Ze 174 uczniów wypowiedziało się 121 osób na temat tytułu, który został w ich pamięci. Wymieniono 78 tytułów różnorodnych książek (słowniki i gazety także). Z najpopularniejszych okazał się „Mały książę”, następnie „Antygona”, kolejne to Biblia i „Opowieści z Narnii”, a potem  „Chłopcy z placu Broni”, „Dzieci z Bullerbyn”, „Kubuś Puchatek”. Pojedynczo pojawiały się tytuły współczesnej literatury, bestsellerów młodzieżowych , czy światowej klasyki z każdego gatunku literackiego. 

TYTUŁ / KLASA	ILOŚĆ
	1 tct	1 trm	1 tgb	1 bw2	1 bw1	1 pe	1 psp	RAZEM
Chłopcy z placu Broni		1		1			1	3
Dzieci z Bullerbyn						1	2	3
Kubuś Puchatek					1	1	1	3
Biblia			3		1			4
Opowieści z Narnii	1				2		1	4
Antygona		1					4	5
Mały książę	1		2		2	2	3	10

Jak wynika z dostarczonych danych młodzież ma bardzo różnorodne zainteresowania, ale ich rozwijanie wypada dużo słabiej na etapie szkoły średniej i w klasach branżowej szkoły pierwszego stopnia (o połowę mniej osób się wypowiedziało). 

Po drugie – analiza plusów i minusów czytania. Młodzież czytanie postrzega jako przymus lub zbędny element na dalszym etapie rozwoju. Aby przeciwdziałać temu potocznemu poglądowi, przeprowadziłam ankietę w każdej badanej klasie. Analiza ankiety „Warto czytać, bo”, „Nie warto czytać, bo” w kontekście klasy wypadała podobnie, uczniowie dostrzegali plusy czytania, kierując się swoją opinią i przedstawionymi badaniami. Wypadało tych punktów więcej niż minusów. Często wymienianym powodem braku czytania okazywał się brak zainteresowania treścią, a nie blokady biologiczne. Analiza ankiety pozwoliła uczniom przemyśleć, przedyskutować i zastanowić się, nad zaletami i wadami czytania.  

 

Program „Dlaczego warto czytać” objął także rodziców uczniów klas pierwszych. 

Spotkania z rodzicami odbyły się w dniach 19.11.2019 i 28.01.2020, objęły 109 rodziców z 9 klas ( 28 stycznia 2020: 1 pcr – 8, 1 pe – 15, 1 pgt – 11, 1 bw3 – 0, 1 trm – 18, 1 tgb – 13, 19 listopada 2019: 1 pam – 21, 1 ta – 16, 1 w2 – 7).

Na spotkaniu został zaprezentowany cel programu, a rodzice uczniów zostali zaznajomieni z wynikami badań akcji Cała Polska czyta dzieciom, zapoznani z zaletami czytania, które mogą być korzystne dla nich, dorosłych, oraz ich pociech. Na spotkaniach została przedstawiona możliwość skorzystania ze zbiorów biblioteki szkolnej i zaprezentowane jej zbiory. Rodzice otrzymali ulotki „Dlaczego warto czytać książki”, z częścią poświęconą na tytuły z zakresu pedagogiki młodzieży, które są dostępne w zbiorach biblioteki szkolnej.

Dzięki rozszerzeniu programu na pedogogizację rodziców i  jednolitość oddziaływań dydaktyczno – wychowawczych szkoły i środowiska rodzinnego, zwiększyła się skuteczność oddziaływania na proces wychowania i kształtowania postawy młodzieży.  Zostało dostarczone rodzicom narzędzie, dzięki któremu mogą podejmować działania, które pomogą w rozwiązywaniu trudnych problemów wychowawczych, nawiązaniu pozytywnych relacji z dziećmi, oraz budzeniu świadomości kulturalno-społecznej. 

Realizując zadania zawarte w programie, mogłam znacząco wpłynąć na wzrost świadomości, wśród młodzieży i ich rodziców, wartości czytania jako sposobu na rozwój osobisty, także zwiększenie swojej wiedzy i możliwości znalezienia rozwiązań, gdy spotykają nas różnorodne problemy. Przypomniałam, że są dane statystyczne i badania nad czytelnictwem w Polsce i na świecie, które udowodniły już skuteczność oddziaływania czytania na nas. Wykorzystałam ankietę i sondaż wśród uczniów w klasie, by na ich przykładzie wskazać szersze spojrzenie na zasięg oddziaływania czytania, na wartości, które nie są znikome. Wykorzystując spostrzeżenia uczniów wskazałam skuteczną metodę nauki i zdobywania wiedzy. W przeprowadzonej ankiecie o powody nieczytania, mogłam rozwiać wątpliwości i zaprezentować skuteczne metody i działania, by warto było sięgnąć po coś do czytania. Mogłam udowodnić, że czytanie lektur szkolnych ma dobre strony. Poruszając się wśród tytułów, które uczniowie podawali, jako interesujące, przypominałam o korzyściach wynikających z kontaktu z biblioteką szkolną, najbliższym miejscu, w którym mogą po nie sięgnąć. 

Program wypadł pomyślnie. 

Realizacja i prowadzenie: nauczyciel bibliotekarz Wioleta Mrowczyk